Vooruit, kameraden!

145 jaar geleden startten enkele jonge Gentse socialisten een stoutmoedig experiment: de samenwerkende maatschappij Vooruit. Buiten ieders verwachting hield het niet alleen stand, het werd een voorbeeld voor heel Europa.

Wat begon als een kleine bakkerij mechaniseerde, breidde uit en kreeg het gezelschap van kledingwinkels, cafés, een steenkoolhandel, apotheken en kruidenierswinkels. De coöperatie verleidde duizenden arbeidersgezinnen met haar frappante reclame, uitdijende aanbod en opvallende architectuur. Ze bood een warm thuisgevoel aan mensen die voordien amper meetelden.

Daarnaast was Vooruit een innoverend bedrijf, dat oog had voor productiekosten, marketing, omzet en verkooptechnieken. Het mengde socialisme met consumptie en eindigde in 1914, wanneer de contouren van de huidige consumptiemaatschappij vastlagen.

Vooruit, kameraden! verklaart de wording van de consumptiemaatschappij. Hoe we ons vandaag kleden, ontspannen, gezond houden, verwarmen, feesten en eten heeft alles te maken met de cruciale jaren toen de coöperatie in actie schoot.

Peter Scholliers (1953) is voormalig hoogleraar sociaaleconomische geschiedenis (VUB). Hij onderzoekt de geschiedenis van sociale ongelijkheid, levensstandaard, voeding, lonen en prijzen, en de materiële cultuur van 1800 tot vandaag. Eerder publiceerde hij Arm en rijk aan tafel, Geschiedenis van de ongelijkheid en Brood: Een geschiedenis van bakkers en hun brood (vertaald in het Engels als A History of Bread).